Twee keer per jaar, bij de programmabegroting en programmarekening, staan we stil bij de financiële wendbaarheid en weerbaarheid om daarmee inzicht te geven in de financiële positie. Als gemeente gebruiken we verschillende instrumenten om de financiële positie in het oog te houden. De vijf verplichte BBV-kengetallen vallen hier ook onder. Onderstaand geven we aan welke kengetallen inzicht geven in de financiële wendbaarheid en weerbaarheid. Daarnaast geeft de ontwikkeling van de algemene bestemmingsreserve en de reserve weerstandsvermogen inzicht in de financiële positie.
Kengetallen financiële wendbaarheid
Wendbaarheid heeft te maken met hoe flexibel we zijn in onze begroting en bedrijfsvoering om snel te kunnen inspelen op de actualiteit. De volgende kengetallen dragen bij aan de financiële wendbaarheid:
- Netto schuldquote (niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen).
- Belastingcapaciteit (niveau van de belastingdruk ten opzichte van het landelijk gemiddelde).
Kengetallen financiële weerbaarheid
Weerbaarheid heeft te maken met de veerkracht of het vermogen onverwachte financiële klappen op te vangen en bestand te zijn tegen de impact van bestaande risico's. De volgende kengetallen geven inzicht in de financiële weerbaarheid:
- Solvabiliteit (mate waarin de gemeente aan haar financiële verplichtingen kan voldoen).
- Grondexploitatie (waarde van de grond ten opzichte van de totaal geraamde kosten).
- Structurele exploitatieruimte (mate waarin de structurele lasten zijn gedekt door structurele baten).
De financiële kengetallen ontwikkelen zich bij de begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2027 als volgt:
Overzicht financiële kengetallen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Getallen in % | |||||||||
Onderdeel | Rek. | Begroting | Streefwaarden-kengetallen | ||||||
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | positief | neutraal | negatief | |
Netto schuldquote | 38 | 58 | 55 | 61 | 67 | 65 | < 90 | 90-130 | > 130 |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 33 | 53 | 50 | 56 | 62 | 60 | |||
Solvabiliteit | 49 | 37 | 38 | 37 | 35 | 35 | > 50 | 20-50 | < 20 |
Grondexploitatie | 10 | 11 | 3 | 4 | 5 | 4 | < 20 | 20-35 | > 35 |
Structurele exploitatieruimte | 1,98 | 3,53 | 2,15 | 2,43 | -1,38 | -1,96 | > 0 | 0 | < 0 |
Belastingcapaciteit | 95 | 95 | 90 | 90 | 90 | 90 | < 100 | 100 | >100 |
Voor een nadere toelichting op deze kengetallen zie de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing .
Ontwikkeling algemene bestemmingsreserve en weerstandsratio
Naast de financiële kengetallen geeft de ontwikkeling van de algemene bestemmingsreserve en de weerstandsratio ook inzicht in de financiële positie van de gemeente en daarmee in de mate van de financiële wendbaarheid en weerbaarheid. De algemene bestemmingsreserve ontwikkelt zich van € 20,59 mln. per 1 januari 2023 naar € 7,67 mln. per 31 december 2027 (zie het schema onder hoofdstuk 3.3).
De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt per 1-1-2024 € 13,36 mln. terwijl de risico's zijn geïnventariseerd op € 3,38 mln. Daarmee komt de weerstandsratio op 4,0. Bij de begroting 2023 was ook een weerstandsratio becijferd van 4,0 en bij de jaarrekening 2022 een weerstandsratio van 4,2. De weerstandsratio schommelt hiermee rond de 4. Deze is de afgelopen jaren met name toegenomen door een vermindering van de ingeschatte risico's binnen de grondexploitatie. Het blijft echter een momentopname. Bij economische tegenslag / grote grondaankopen kan met name binnen de grondexploitatie ook snel sprake zijn van toenemende risico's en een daling van de weerstandsratio. Een weerstandsratio boven de 2,0 wordt in de beleidsnota weerstandsvermogen en risicobeheersing gekwalificeerd als 'uitstekend'. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing .
Gezonde financiële positie op korte termijn
De financiële kengetallen laten zien dat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid goed op niveau is. De reserve weerstandsvermogen zit met een ratio van 4,0 op 'uitstekend' niveau terwijl de algemene bestemmingsreserve eind 2027 uitkomt op een bedrag van € 7,67. Dit is € 3,17 mln. boven het door uw raad gestelde minimumniveau van € 4,5 mln.
Op basis van bovenstaande bevindingen mag gesteld worden, dat onze gemeente op korte termijn een financieel gezonde positie heeft en dat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid goed op niveau is. Vanaf 2026 wordt deze gezonde financiële positie onzekerder gezien de te verwachten structurele tekorten vanaf dat jaar op basis van de huidige cijfers. De ontwikkeling in meerjarenperspectief is echter sterk afhankelijk van de ontwikkelingen op Rijksniveau/ het nieuwe kabinet waarbij de balans tussen ambities, taken, middelen en uitvoeringskracht van de overheden nog nader onderwerp van gesprek is.